logo
  • Νίνα Μαρκουτσάκη MD,MSc
    Γαστρεντερολόγος - Επεμβατικός Ενδοσκόπος,
    Εξειδίκευση στην Ογκολογία του Πεπτικού,
    Diplôme Inter Universitaire (DIU) de Cancérologie Digestive – Ile-de- France

Οι ηπατίτιδες αφορούν εκδηλώσεις φλεγμονής του ήπατος, οι οποίες μπορεί να οφείλονται σε ιούς, φάρμακα, αλκοόλ, προβλήματα με το ανοσοποιητικό σύστημα ή ανεπαρκή παροχή αίματος στο ήπαρ. Υπάρχουν διάφοροι τύποι ηπατίτιδας, από τους οποίους οι πιο συχνοί σε διάγνωση είναι η ηπατίτιδα Α, Β και C. Κάθε τύπος ηπατίτιδας έχει παρόμοια συμπτώματα, ωστόσο, μπορεί να εμφανιστεί είτε σε ήπια, ή σε αρκετά οξεία μορφή. Κατά συνέπεια, ο τρόπος αντιμετώπισης διαφέρει, ειδικά εάν η λοίμωξη είναι οξεία ή χρόνια. Το ήπαρ είναι ένα βασικό όργανο του σώματος, το οποίο εκτελεί ένα ευρύ φάσμα λειτουργιών, συμπεριλαμβανομένης της απομάκρυνσης τοξικών ουσιών από το σώμα, της αποθήκευσης ενέργειας και της ρύθμισης της πήξης του αίματος. Σε περίπτωση που σε αυτό το όργανο εκδηλωθεί φλεγμονή, δηλαδή ηπατίτιδα, συνήθως η αιτιολογία είναι ιογενής. Οι κύριοι ιοί της ηπατίτιδας είναι πέντε, οι A, B, C, D και E.

Ηπατίτιδες: Μορφές

Οι ηπατίτιδες μπορεί να είναι είτε οξείες, είτε χρόνιες. Ως χρόνιος φορέας της νόσου ορίζεται κάποιος που συνεχίζει να φέρει τον ιό στο αίμα του για διάστημα μεγαλύτερο των 6 μηνών.

Ηπατίτιδα Α

Ο ιός που προκαλεί την ηπατίτιδα Α μεταδίδεται κυρίως με την κατανάλωση μολυσμένης από τον ιό τροφής ή πόσιμου νερού. Η ηπατίτιδα Α αυτοπεριορίζεται εύκολα σε διάστημα μερικών εβδομάδων και ποτέ δεν οδηγεί σε χρόνια μορφή της νόσου. Υπάρχει εμβόλιο που συνεισφέρει στην ασφαλή κι αποτελεσματική πρόληψη της ηπατίτιδας Α.

Ηπατίτιδα Β

Ο ιός της Ηπατίτιδας B (HBV) μεταφέρεται μέσω των σωματικών υγρών ή του αίματος ενός μολυσμένου ατόμου ή μπορεί να μεταδοθεί από τη μητέρα στο έμβρυο κατά τη διάρκεια του τοκετού. Ο ιός συνδράμει στην εκδήλωση είτε οξείας είτε χρόνιας μορφής της νόσου. Η ηπατίτιδα Β μπορεί να προληφθεί με ασφαλές κι αποτελεσματικό εμβόλιο. Σε περίπτωση που η μητέρα είναι φορέας της νόσου, μπορεί να χορηγηθεί ειδική σφαιρίνη (HBIG) και το εμβόλιο της ηπατίτιδας β στο νεογνό κατά τη διάρκεια του πρώτου εικοσιτετραώρου, γεγονός που αποτρέπει σε ποσοστό 90-95% την πιθανότητα μετάδοσης της πάθησης.

Ηπατίτιδα C

Ο ιός της Ηπατίτιδας C (HCV) ευθύνεται για την εμφάνιση χρόνιας μορφής ηπατικής λοίμωξης, ενώ δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο για την πρόληψή του. Η ηπατίτιδα C εξαπλώνεται συνήθως μέσω της κοινής χρήσης μολυσμένων από τον ιό βελόνων ή με τον τραυματισμό από αυτές. Η χρόνια ηπατίτιδα C μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση του ήπατος και ενδεχομένως ακόμη και σε ηπατική ανεπάρκεια, γεγονός που μπορεί να απαιτήσει μελλοντικά μεταμόσχευση ήπατος.

Ηπατίτιδα D

Η ηπατίτιδα D, δηλαδή η λοίμωξη από τον ιό της ηπατίτιδας D (HDV), εκδηλώνεται ως συλλοίμωξη, δηλαδή ταυτόχρονη λοίμωξη με τον ιό της ηπατίτιδας Β ή επιλοίμωξη, δηλαδή εκδήλωση οξείας ηπατίτιδας D σε χρόνιους φορείς ηπατίτιδας Β. Η επιλοίμωξη προκύπτει συχνότερα και προκαλεί πιο συχνά χρόνιας μορφής ηπατίτιδα D και κίρρωση του ήπατος. Η μόνη μέθοδος πρόληψης έναντι του ιού της ηπατίτιδας D είναι το εμβόλιο για την ηπατίτιδα Β. Ως προς τη θεραπεία της πάθησης, σε περιπτώσεις συλλοίμωξης πραγματοποιείται συνήθως αυτοΐαση, η περίπτωση επιλοίμωξης χρήζει θεραπείας όταν έχει εξακριβωθεί πως ο ασθενής πάσχει από χρόνια ηπατίτιδα D.

Ηπατίτιδα Ε

Η ηπατίτιδα Ε προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας Ε (HEV). Ο ιός HEV µεταδίδεται µέσω του στόματος ή της πεπτικής οδού, κυρίως µέσω της κατανάλωσης µολυσµένου νερού ή τροφής. Η μορφή αυτή ηπατίτιδας συναντάται κυρίως σε ενδημικές χώρες. Οξείας μορφής ηπατίτιδα Ε εµφανίζεται αρκετά συχνά σε εγκύους. Ως προς την πρόληψη, η φροντίδα της ατομικής υγιεινής είναι η καλύτερη μέθοδος, καθώς δεν υπάρχει κάποιο αντιικό φάρμακο έναντι του HEV.

Φαρμακευτική ή τοξική ηπατίτιδα

Η μορφή αυτή ηπατίτιδας εκδηλώνεται ως συνέπεια της πρόσληψης ηπατοτοξικών φαρμάκων. Η τοξική ηπατίτιδα προκύπτει όταν το ήπαρ παρουσιάζει φλεγμονή εξαιτίας της τοξικής δράσης ουσιών έναντι των κυττάρων του ήπατος. Τα πιο διαδεδομένα φάρμακα που προκαλούν φλεγμονή του ήπατος είναι η ασπιρίνη, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, τα αναβολικά στεροειδή, ορισμένα αντιβιοτικά όπως η αμοξικιλλίνη, το κλαβουλανικό οξύ και η ερυθρομυκίνη, τα αντισυλληπτικά, τα ανάλογα τεστοστερόνης, τα αντιμυκητιασικά φάρμακα, τα φάρμακα που λαμβάνονται ως θεραπεία για τον ιό HIV, και λοιπά. Η βασική θεραπεία για τη συγκεκριμένη κατάσταση είναι η διακοπή της λήψης του ηπατοτοξικού σκευάσματος.

Αυτοάνοση ηπατίτιδα

Η αυτοάνοση ηπατίτιδα προκαλείται εξαιτίας της επίθεσης του ίδιου του ανοσοποιητικού συστήματος στα κύτταρα του ήπατος, οδηγώντας σε φλεγμονή. Η πάθηση αυτή αποτελεί μια χρόνια κατάσταση που αν αφεθεί χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε απειλητικές για τη ζωή του ασθενούς καταστάσεις όπως η κίρρωση του ήπατος και η ηπατική ανεπάρκεια.

Συμπτώματα ηπατίτιδας

Τα πιο κοινά συμπτώματα της ηπατίτιδας μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • Σκούρα απόχρωση ούρων (σε περιπτώσεις ηπατίτιδας Α, Β, C)
  • Πόνος στο στομάχι (σε περιπτώσεις ηπατίτιδας Β, C)
  • Ίκτερος, δηλαδή κιτρίνισμα του δέρματος ή των ματιών (σε περιπτώσεις ηπατίτιδας Α, Β, C)
  • Κόπρανα στο χρώμα του πηλού (σε περιπτώσεις ηπατίτιδας Α, C)
  • Χαμηλός πυρετός (σε περιπτώσεις ηπατίτιδας Α, Β, C)
  • Απώλεια όρεξης (σε περιπτώσεις ηπατίτιδας Α, Β, C)
  • Αίσθημα κόπωσης (σε περιπτώσεις ηπατίτιδας Α, Β, C)
  • Αίσθημα αδιαθεσίας στο στομάχι (σε περιπτώσεις ηπατίτιδας Α, Β, Γ)
  • Πόνους στις αρθρώσεις (σε περιπτώσεις ηπατίτιδας Β)

Ηπατίτιδες: Διάγνωση & Θεραπεία

Για τη διάγνωση της φλεγμονής του ήπατος γίνεται λήψη λεπτομερούς ιστορικού από γαστρεντερολόγο και έπειτα γίνεται παραπομπή ώστε να πραγματοποιηθούν περαιτέρω διαγνωστικές εξετάσεις. Αρχικά γίνονται εξετάσεις αίματος, και πιο συγκεκριμένα βιοχημικές, ιολογικές, και ανοσολογικές. Ακολουθούν απεικονιστικές εξετάσεις με τη διενέργεια υπερήχου,αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας, ενώ πραγματοποιείται επίσης ελαστογραφία ήπατος και τέλος βιοψία ήπατος. Ανάλογα με το είδος της ηπατίτιδας, καθορίζεται και το θεραπευτικό πλάνο από εξειδικευμένο γαστρεντερολόγο. Η κατάλληλη θεραπεία διαμορφώνεται ανάλογα με το αίτιο που προκαλεί τη νόσο. Στις περισσότερες περιπτώσεις το ανοσοποιητικό σύστημα καταπολεμά τον ιό χωρίς να χρειαστεί ειδική θεραπεία. Εξαίρεση αποτελεί η οξεία ηπατίτιδα C, για την οποία χορηγείται ειδική φαρμακευτική αγωγή προκειμένου να μη λάβει χρόνια μορφή. Σε περιπτώσεις χρόνιας μορφής της νόσου, χορηγείται ειδική φαρμακευτική αγωγή με σκοπό την αντιμετώπιση του ιού και την πρόληψη της εμφάνισης κίρρωσης ή και καρκίνου του ήπατος. Η φαρμακευτική αγωγή για τις ηπατίτιδες προσαρμόζεται ανάλογα με το είδος του ιού που έχει προσβάλει το ήπαρ.